هر آنچه باید در خصوص سرطان پوست و راههای درمان آن بدانید - مجله بوشهری ها

سرطان پوست چیست؟

نوعی سرطان است که از پوست ناشی شده و دلیل آن، رشد غیرعادی سلول هاست. سلول های سرطانی توانایی حمله یا انتشار به دیگر قسمت های بدن را دارند. امروزه به دلیل افزایش مواجهه افراد با مواد سرطان زا، مانند موادی که در هواهای آلوده وجود دارند؛ درصد ابتلا به سرطان پوست افزایش یافته است.

جالب است بدانید سرطان پوست به سن ربطی ندارد و همه افراد ممکن است به آن مبتلا شوند. خوشبختانه، امکان درمان سرطان پوست، در مراحل آغاز ابتلا به آن بسیار بالاست. پس، روشن است که تشخیص سریع نشانه های سرطان پوست تا چه مقدار مهم است.

شناسایی سرطان پوست بسیار ساده تر از سرطان های دیگر است. چون معمولاً سرطان پوست از جایی آغاز می گردد که می توانیم آن را ببینیم.

سرطان پوست ممکن است از هر قسمتی از پوست (پوست سر تا کف پا) آغاز گردد و محتمل است در بخش هایی که نور کمی دریافت می نمایند هم، توسعه یابد.

گاهی سرطان پوست در قسمت هایی از پوست ایجاد می گردد که ما را شگفت زده می نماید مثل زیر ناخن پا یا دست، روی اندام تناسلی، درون دهان یا روی لب.

انواع سرطان پوست

3 نوع اصلی سرطان پوست وجود دارد:

** سرطان های پوست سلولی پایه (کارسینوم سلول بازال یا BCC)

** سرطا ن های پوست سلولی سنگفرشی (کارسینوم سلول سنگفرشی یا SCC)

** ملانوموس

سرطان های پوستی پایه و سنگفرشی، از نظر متخصصان شایع ترین نوع سرطان های پوستی هستند. هر دو در قسمت هایی از بدن که در معرض آفتاب قرار دارند، مانند سر و گردن بیشتر اتفاق می افتد. این سرطان ها به شدت با قرار گرفتن در معرض آفتاب در ارتباط هستند.

سرطان های پوست سلولی پایه

این سلول ها در پایین ترین بخش پوست خارجی قرار دارند که لایه سلولی پایه نامیده می شوند. این سلول ها دائما تقسیم شده و به سلول های تازهی تبدیل می شوند و در نهایت جایگزین سلول های سنگفرشی که سطح پوست را می پوشانند می شوند. همانطور که این سلول ها از لایه پوست خارجی بالا می فرایند مسطح شده و پایان به سلول های سنگفرشی تبدیل می شوند. سرطان پوستی که از لایه سلول های بازال آغاز می گردد سرطان پوست سلولی پایه یا کارسینوم سلول بازال نامیده می شوند.

این نوع سرطان از شایع ترین نوع سرطان پوستی است و می توان گفت از هر ده سرطان پوست 8تای آن از نوع سرطان پوست سلولی پایه است. این نوع سرطان اغلب به قسمت های دیگر بدن منتقل نمی گردد. اما اگر برای درمان آن اقدامی نگردد این سلول های سرطانی به اطراف منتقل شده و سبب تخریب استخوان یا بافت های زیر پوست گردد.

اگر سلول های سرطانی سلول های پایه به طور کامل از بین نفرایند، امکان بازگشت دوباره سرطان در همان محل وجود دارد. افرادی که قبلا یک بار به سرطان پوست سلولی پایه مبتلا شده اند، ممکن است دوباره به این نوع سرطان اما در نقطه ای دیگر از پوست مبتلا شوند.

سرطا ن های پوست سلولی سنگفرشی

این سلول ها سلول های مسطحی هستند که در خارجی ترین بخش پوست بیرونی هستند و دائما رشد نموده و تقسیم می شوند. زمانی که رشد این نوع سلول ها خارج از کنترل گردد به سلول های سرطانی سنگفرشی یا کارسینوم سلول سنگفرشی تبدیل می شوند. این سلول ها بخش عمده ای از اپیدرم پوست را تشکیل می دهند. این سرطان یکی از رایج ترین نوع سرطان پوست است.

برای تشخیص سرطان سلول سنگفرشی پوست، دنبال علائم زیر باشید:

* تکه های سفت یا پوسته پوسته شده قرمز رنگ که ضخیم شده اند یا خونریزی دارند.

* توده ها و نواحی برجسته ای که گاهی در مرکزشان فرو رفتگی دارند.

* توده های شبیه زگیل

معمولا سلول های سرطانی سنگفرشی به طور کامل از بین می فرایند. این سول ها برخلاف سلول های پایه تمایل دارند به قسمت های عمیق پوست منتقل شده و به دگر نقاط بدن نیز حمله نمایند.

سرطان های پوست ملانومی

این سلول ها رنگدانه های قهوه ای به نام ملانین می سازند. ملانین ها سبب ایجاد رنگ قهوه ای یا برنزدر پوست می شوند. ملانین به عنوان کرم ضد آفتاب طبیعی پوست عمل می نماید و از لایه های عمیق تر پوست در برابر اثرات مخرب نور خورشید محافظت می نماید. سرطان پوست ملانوما از این سلول ها آغاز می گردد.

ملانوما می تواند در هر جایی از بدن رخ دهد؛ اما اغلب در منطقه ها خاصی از بدن ایجاد می گردد. تنه (قفسه سینه و پشت) شایع ترین محل در مردان است. در زنان پاها شایع ترین قسمت بدن هستند. گردن و صورت دیگر محل های رایج برای آغاز ملانوم است.

ملانوما مانند سرطان سلول های پایه ای و سلول های سنگفرشی رایج نیست؛ اما می تواند بسیار جدی تر باشد. ملانوما هم مانند سزطان سلول های پایه و سلول سنگفرشی تقریبا همواره در مراحل اولیه درمان می گردد. اما اگر باقی بماند و درمانی صورت نگیرد؛ ملانوم احتمالا به سایر قسمت های بدن نفوذ می نماید و توسعه می یابد تا جایی که درمان را بسیار سخت می نماید.

دیگر سرطان های پوست:

انواع دیگری از سرطان پوست نیز وجود دارد، اما آن ها بسیار کمتر و معمول تر هستند:

** کارسینوم سلول مرکل

** سارکوم کاپوسی

** لنفوم پوستی (پوستی)

** تومورهای آدنکس پوست (تومورهایی که از فولیکول های مو یا عرق و غدد چربی آغاز می شوند)

** انواع مختلف سارکوم

آیا سرطان پوست کشنده است؟

برخی سرطان ها (به خصوص سرطان های سلول سنگفرشی) در صورت درمان نشدن می توانند توسعه پیدا نمایند و گاهی اوقات حتی ممکن است کشنده هم باشند. خوشبختانه ملانوما یکی از سرطان هایی است که احتمال بقا در آن نسبت به سایر سرطان ها کمی بیشتر است. به طوری که در بریتانیا بیش از 86٪ و در آمریکا بیش از 90٪ کسانی که به این سرطان مبتلا شده اند بیش از 5 سال احتمال زندگی داشته اند.

دلیل بروز سرطان پوست چیست؟

به جز در موارد نادر، بیشتر سرطان های پوست از جهش های DNA ناشی از نور ماورا بنفش که بر سلول های اپیدرم تاثیر می گذارند به وجود می آیند. به نظر می رسد بسیاری از سرطان های اولیه با دخالت سیستم ایمنی خود بدن تحت کنترل قرار می گیرند. گاهی سیستم ایمنی در مواجهه با برخی سلول های سرطانی ممکن است توده های سلولی بدخیم را شکل دهند و تومورها به مرحله رشد و تکثیر برسند.

زمان قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش خورشید در ابتلا به برخی از انواع سرطان ها مهم است. معمولا اگر در دوران کودکی فرد بیش از حد در معرض اشعه فرابنفش باشد، سرطان بازال و ملانوما تهتماشاماینده هستند ولی در سرطان سلول های سنگفرشی این گونه نیست. در خصوص برخی انواع سرطان ها هر زمانی از دوران زندگی که فرد بیش از حد در معرض اشعه فرابنفش خورشید قرار بگیرد؛ ممکن است به سرطان پوست دچار گردد. بین 20 تا 30 درصد از ملانوم ها از خال ها آغاز می شوند.

علائم سرطان پوست چیست؟

سرطان بازال معمولاً خود را به شکل قسمتی از پوست که کمی بالا آمده نشان می دهد و برای فرد دردناک نیست. ممکن است ناحیه بالا آمده پوست کمی براق تر به نظر برسد و عروق خونی کوچکی که روی آن جریان دارند نیز در محل دیده گردد. علائم سرطان بازال در حالتی دیگر به صورت ناحیه ای از پوست که بالا آمده و یک زخم نیز در محل وجود دارد؛ بروز می نماید.

احتمال انتشار سرطان سلول های سنگفرشی نسبت به نوع بازال، بیشتر است. علائم سرطان سلول های سنگفرشی معمولاً به شکل یک توده که قسمت بالایی آن پوسته پوسته شده یا به شکل زخم بروز می نماید.

ملانوم ها که نادرترین نوع سرطان های پوستی هستند؛ تهاجمی ترین نوع سرطان پوستی نیز به شمار می فرایند. نشانه های سرطان ملانوما عبارتند از مول هایی که دارای شکل، رنگ و مقدار های متفاوتی هستند، لبه های نامنظم دارند، رنگ های متفاوتی دارند و با خارش یا خونریزی همراه هستند. اولین نشانه ها در 20 تا 30 درصد از ملانوم ها ظاهر شدن خال ها هستند.

عوامل خطر سرطان پوست چیست؟

خطر سرطان پوست در برخی شرایط و برای افرادی با ویژگی های پوستی و ظاهری خاص بیشتر از سایرین است. از جمله افرادی که:

* مدت طولانی در معرض اشعه نور ماوراء بنفش خورشید قرار دارند

* پوست خود را برنزه می نمایند

* پوست بسیار روشن همراه با کک و مک، چشم های فندقی یا آبی و موهای بور یا قرمز دارند

* در منطقه های با ارتفاع زیاد یا در نزدیکی استوا که در معرض نور خورشید هستند

* دارای سیستم ایمنی بسیار ضعیفی هستند از جمله بیماران سرطانی، بیماران مبتلا به ایدز و کسانی که از برخی داروها مثل پردنیزول و یا پرتودرمانی استفاده می نمایند.

* در معرض اشعه یونیزاسیون (اشعه ایکس) یا مواد شیمیایی شناخته شده برای پیشگیری از سرطان مانند آرسنیک قرار دارند

* سابقه ابتلا به نوعی از سرطان پوست را دارند

* بیماران سالمند

چطور سرطان پوست را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص سرطان پوست به یک اتاق کاملا روشن، آینه قدی، آینه دستی، 2 جایگاه و 1 سشوار و مداد احتیاج دارید. با استفاده از این وسایل تمام سطح بدنتان را مورد معاینه و آنالیز قرار دهید. ابتدا لب ها و دهان و گونه خود را با دقت آنالیز کنید. همان طور که گفته شد باید تمام سطح بدن مورد معاینه قرار گیرد؛ بنابراین برای تماشا محل هایی که به راحتی به آنها دسترسی ندارید می توانید از آینه بهره ببرید. مثلا برای تماشا پشت گوش از آینه دستی یاری بگیرید.

برای معاینه پوست سر ابتدا سشوار باد سرد را به سمت موها گرفته و آنها را کنار بزنید و بعد از آن پوست سر را به دقت مورد آنالیز قرار دهید. خانم ها باید سینه های خود را نیز به دقت در آینه آنالیز و معاینه نمایند. بر روی جایگاه نشسته، پاها را از هم باز نموده و با استفاده از آینه دستی کل ناحیه تناسلی خود را نیز معاینه کنید.

اگر در این آنالیز ها به موردی غیرطبیعی در پوستتان برخورد کردید؛ مثلا ناحیه ای از پوستتان شفاف تر، فلس مانند، قهوه ای مایل به زرد یا چند رنگ شده است یا اگر خال ها و ماه گرفتگی هایتان رشد داشته و بزرگ تر شده است باید به پزشک مراجعه کنید و مشکلتان را مطرح و آن را پیگیری کنید.

روش های درمان سرطان پوست

برای درمان سرطان پوست ابتدا باید نوع آن تعیین گردد؛ سپس پزشک با در نظر گرفتن نوع بیماری اقدام به درمان آن کند. تشخیص نوع سرطان پوست تنها با گرفتن نمونه بافتی (بیوپسی) صورت می گیرد.

بعد از نمونه گیری از بافت بیمار، نمونه برای متخصص پاتولوژیست فرستاده می گردد. پاتولوژیست با میکروسکوپ های قوی نمونه را مشاهده و آنالیز می نماید و در نهایت با توجه به شکل سلول ها و برخی نکات دیگر نوع سرطان پوست و بدخیم یا خوش خیم بودن آن تعیین می گردد.

سرطان های غیر ملانومی پوست معمولاً قابل درمان بوده و خطر جدی ای در اغلب موارد تهتماشاماینده فرد نیست. درمان سرطان های پوست به طور کلی با عمل های جراحی و برداشتن توده ایجاد شده، انجام می گیرد؛ اما ممکن است روش هایی مانند پرتودرمانی یا مصرف داروهای موضعی مانند فلوروراسیل هم موثر و سودمند باشند.

درمان ملانوم کمی پیچیده تر و دشوارتر از انواع دیگر سرطان هاست و ممکن است پزشک معالج ترکیبی از روش های عمل جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی و درمان موضعی را برای فرد به کار ببندد. در افرادی که بیماری به سایر نقاط بدن آن ها انتشار یافته است، متاسفانه چندان کاری نمی توان کرد و تنها می توان مراقبت های تسکینی را برای بهبود کیفیت زندگی آنها استفاده کرد.

سرما درمانی: تومور با استفاده از نیتروژن مایع منجمد می گردد و با ذوب شدن بافت از بین می رود.

جراحی : تومور و برخی از پوست سالم اطراف آن بریده می گردد.

جراحی موس : تومور لایه به لایه برداشته می گردد و هر لایه زیر میکروسکوپ آنالیز می گردد تا زمانی که هیچ سلول غیرطبیعی قابل مشاهده نباشد.

کورتاژ و جراحی الکتریکی : از یک تیغه بلند به شکل قاشق برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می گردد و سلولهای سرطانی به جامانده با استفاده از سوزن برقی می سوزند.

شیمی درمانی : داروها به صورت خوراکی ، موضعی یا تزریقی استفاده می شوند تا سلول های سرطانی را از بین ببرند.

فوتودینامیک درمانی : از نور لیزر و داروهایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می گردد.

تابش : از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می گردد.

درمان بیولوژیکی : درمان های بیولوژیکی برای تحریک سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با سلول های سرطانی استفاده می گردد.

ایمونوتراپی: کرم به پوست شما زده می گردد تا سیستم ایمنی بدن شما را تحریک می نماید تا سلولهای سرطانی را از بین ببرد.

چگونه از بروز سرطان پوست جلوگیری کنیم؟

سعی کنید کمتر در معرض اشعه های فرابنفش نور خورشید قرار گیرید، مخصوصا در بازه زمانی 10 صبح تا 4 بعد از ظهر که اشعه های خورشید در شدیدترین حالت ممکن هستند. زمانی هم که از خانه خارج می شوید حتما کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر به پوست خود بزنید (کرم زدن به لب ها و گوش هایتان را نباید فراموش کنید) و حتما از کلاه لبه دار و عینک آفتابی نیز بهره ببرید. توجه داشته باشید که اگر تغییراتی در پوست خود مشاهده کردید، اعم از زائده ای تازه، تغییر شکل ظاهری خال یا زخمی که درمان نشده فوراً به پزشک مراجعه کنید. با همین روش ها می توان تا حد زیادی از بروز ملانوم و سرطان سلول های سنگفرشی جلوگیری کرد.

مطالعات نشان داده اند استفاده از nicotinamide که یکی از مشتقات ویتامین B3 هست؛ می تواند به طور قابل ملاحظه ای احتمال بروز سرطان پوست غیر ملانوم را در افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند، کاهش دهد.

سرطان های پوستی بیشتر در چه افرادی بروز پیدا می نمایند؟

قرار گرفتن در معرض نور خورشید، بزرگترین عامل سرطان است. قرار گرفتن در معرض خطرهای محیطی، پرتودرمانی یا حتی وراثت ممکن است موجب سرطان پوست شوند. اگرچه تمامی افراد مستعد گرفتن سرطان پوست هستند، اما بیشترین ریسک سرطان متوجه افرادی با شرایط زیر است:

* دارا بودن پوست روشن یا چشم های روشن

* دارا بودن تعداد زیادی خال بزرگ و بدشکل

* دارا بودن سابقه سرطان پوست در خانواده

* قرار گرفتن زیاد در معرض نور خورشید و آفتاب سوختگی

* سکونت در منطقه ای با ارتفاع زیاد از سطح دریا یا منطقه ای که خورشید در تمام طول سال می تابد

* قرار گرفتن تحت پرتودرمانی

متخصصان پوست بیان می نمایند افرادی که به دلایل مختلف، مانند استفاده از داروها یا بیماری هایی مثل ایدز دچار ضعف سیستم ایمنی هستند؛ بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند.

آیا سرطان پوست ارثی است؟

از آنجایی که بیشتر سرطان های پوست به دلیل قرار گرفتن در معرض نور ماورا بنفش ایجاد می شوند؛ سرطان های پوستی به طور کلی از منظر وراثتی بودن یا نبودن آنالیز نمی شوند.

اما این واقعیت که سرطان پوست در میان افرادی که رنگدانه ضعیف دارند بسیار رایج است و این نوع پوست فاقد رنگدانه را به ارث می برند؛ بحث ارثی بودن سرطان پوست را مورد حمایت قرار می دهد. سندروم های ژنتیکی بسیار نادری وجود دارد که منجر به افزایش تعداد سرطان پوست در افراد مبتلا به آن می گردد.

در صورت مشاهده هر کدام از این نشانه ها بلافاصله به متخصص پوست مراجعه کنید.

همه نشانه های سرطان پوست به شکل موارد گفته شده نیستند و لازم نیست همه این موارد را به خاطر بسپارید. فقط، اگر متوجه هر یک از علائم زیر شدید، به متخصص پوست مراجعه کنید:

1. ایجاد هر گونه خال یا لکه تازه
2. لک یا خال هایی که شبیه بقیه لک و خال های بدنتان نیستند.
3. زخم هایی که درمان نمی شوند یا پس از درمان باز می گردند.
4. قرمزی و تورم حاشیه های خال و اطراف آن
5. پخش شدن رنگ خال در اطراف پوست آن
6. خارش، درد، حساس شدن و تحریک پذیری زیاد
7. رشد گنبدی شکل
8. ایجاد تکه هایی روی پوست که پوسته پوسته می شوند.
9. خطوط و رگه های قهوه ای یا مشکی زیر ناخن
10. ایجاد تغییرات در سطح خال شامل: ترشح عفونت، پوسته پوسته شدن، خونریزی یا ظاهر توده ای و ایجاد برآمدگی

سخن آخر

سرطان پوست از سلول های پوست آغاز می گردد. برخی از انواع دیگر سرطان در سایر نقاط بدن آغاز می شوند و می توانند به پوست برسند اما از سرطا ن های پوستی نیستند. این سرطان سه نوع عمده دارد که عبارتند از سرطان سلول پایه ای (BCC)، کارسینوم سلول های سنگفرشی (SCC) و ملانوما. دو مورد اول و تعدادی دیگر از انواع سرطان های پوست تحت عنوان سرطان های پوستی غیرملانومی نامیده می شوند.

سرطان سلول های بازال یا پایه ای رشد بسیار آهسته ای دارند و می توانند به بافت اطراف محل رشد خود آسیب برسانند اما توسعه به بافت های دورتر و یا مرگ ناشی از این نوع سرطان به ندرت دیده شده است. سرطان سلول های بازال، شایع ترین نوع سرطان پوست است.

پزشکان انواع مختلف سرطان پوست را از هم جدا می نمایند، زیرا آنها با یکدیگر بسیار متفاوت هستند. چه از لحاظ پیدایش و شکل گیری و چه از نظر درمان، هر کدام طیف مخصوص به خود را دارند.

بعلاوه شاید برای شما مهم باشد که سرطان های پوست چه شباهت هایی با هم دارند. همین مورد می تواند به شما یاری کند که آن ها را در اولین مرحله ممکن شناسایی کنید. سرطان پوست در مراحل اولیه تشخیص، آسان تر درمان می گردد و به احتمال زیاد درمان به طور کامل صورت می گیرد.

منبع: سایت دکتردکتر

سایت لافارر

سایت بیتوته

منبع: راسخون