شستشوی گوش و عوارض آن که نمی دانستید - مجله بوشهری ها

به گزارش،شستشوی گوش روشی رایج برای خارج کردن جرمِ (wax) اضافی و مواد خارجی از گوش است. گوش به طور طبیعی برای حفاظت و چرب کردن خود، جرم ترشح می نماید تا مواد اضافی از گوش خارج شوند و مانع از رشد باکتری ها گردد.

در شرایط طبیعی میزان ترشح جرم گوش تحت کنترل است. فراوری بیش ازحد جرم یا سفت شدن آن می تواند سبب مسدود شدن گوش گردد و درنتیجه گوش درد، زنگ زدن گوش یا کاهش شنوایی را به همراه داشته باشد. در این مطلب نکاتی در رابطه با شستشوی گوش و روش های انجام آن آورده شده است.

گوش به ویژه در قسمت مجرا و پرده گوش (پرده صماخ)، بسیار حساس است. فراوری بیش از حد جرم، در طول زمان، می تواند سبب آسیب به این قسمت ها گردد و ممکن است روی شنوایی شما تأثیر بگذارد. خارج کردن جرمِ اضافی بااستفاده از شستشوی گوش می تواند خطر آسیب های ناشی از جرم را کم کند. همچنین برخی مواقع مواد خارجی مثل غذا، حشرات و سنگ های کوچک می تواند وارد گوش گردد. دراین مواقع باید قبل از اینکه این مواد به بخش های عمیق تر گوش وارد شوند یا به کانال شنوایی آسیب بزنند، بدون خطر و سریع خارج شوند. فراوری جرم می تواند به خروج مواد خارجی از گوش یاری کند، اما سریع ترین روش، شستشوی گوش است. شستشوی گوش باید توسط پزشک یا در خانه و با استفاده از وسایل مخصوصِ شستشو انجام گردد.

پزشک قبل از انجام شستشوی گوش، درون گوش شما را آنالیز می نماید تا مطمئن گردد که علائم تشخیصی، به دلیل فراوری جرمِ اضافی یا وجود مواد خارجی ایجاد شده است و مسئله جدی تری وجود ندارد.

پزشک با وارد کردن دستگاه مخصوصی به نام اتوسکوپ (otoscope) به درون گوش شما می تواند وجود جرمِ اضافی را تشخیص دهد. اتوسکوپ نوری را داخل گوش می تاباند و تصویر را بزرگ نمایی می نماید.

اگر مشکل، تجمع جرم باشد، پزشک در مطب خود با ابزاری شبیه به سرنگ گوش تان را شستشو می دهد. این وسیله آب یا ترکیبی از آب و نمک را با فشار وارد گوش می نماید تا جرم خارج گردد. شاید از ورود آب به داخل گوش تان یا قرار دادن گوش در نزدیکی ظرف مخصوص احساس ناراحتی کنید.

برای شستشو در خانه باید وسایل را خریداری کنید تا بتوانید بدون خطر گوش تان را تمیز کنید. متداول ترین روش استفاده از قطره چکان برای ریختن روغن بچه، روغن معدنی یا دارو های مخصوص به درون گوش است تا جرم نرم گردد. روند انجام این کار به صورت زیر است:

دو یا سه بار در روز، چند قطره از داروی موردنظر را داخل گوش بریزید و این کار را تا چند روز ادامه دهید.

بعد از اینکه جرم نرم شد، توسط سرنگ، آب (دمای اتاق یا کمی گرم تر) یا محلول آب و نمک را با فشار به گوش وارد کنید تا جرم خارج گردد.

هشدار: بهتر است این کار توسط پزشک مجرب و در مطب انجام گردد. فراموش نکنیم که گوش یکی از اعضای حساس و مهم بدن است و باید در نگهداری و تمیز کردن آن احتیاط کرد.

اگر پرده گوش یا مجرای گوش تان آسیب دیده است یا بیماریِ مربوط به ضعف دستگاه ایمنی دارید، بهتر است از شستشوی گوش (چه در خانه و چه توسط پزشک در مطب) خودداری کنید. همچنین اگر در مجرای گوش تان عفونت فعالی دارید، نباید گوش تان را شستشو دهید. هرچند شستشوی گوش روشی رایج است، اما خطراتی به همراه دارد که در زیر ذکر شده است:

عفونت گوش

عفونت گوش خارجی و مجرای شنوایی یکی از عوارض رایج شستشوی گوش است. عارضه احتمالی دیگر، عفونت گوش میانی است که این التهاب هم می تواند از طریق عفونت در بخش میانی گوش به وجود بیاید.

سوراخ شدن پرده گوش

سوراخ شدن پرده گوش از عوارض احتمالی دیگر شستشوی گوش است. در برخی مواقع شستشوی گوش می تواند برعکس عمل کند و جرم را بیشتر فشرده کند. این کار خارج کردن جرم را سخت تر می نماید و بیشتر به پرده گوش فشار وارد می گردد و خطر سوراخ شدن پرده را افزایش می دهد. در برخی مواقع مایع درون مجرای گوش به دام می ا فتد و فشار را به حدی بالا می برد که می تواند سبب پارگی پرده گوش گردد.

در موادر نادری، عوارض دیگری رخ می دهد، مانند:

سرگیجه، در این حالت احساس می کنید که اتاق دور شما می چرخد (این حالت معمولا موقت است).

ناشنوایی، که می تواند موقت یا دائمی باشد.

ازآنجایی که تجمع جرم در درازمدت مضر است یا می تواند درنتیجه بیماری های دیگر ایجاد گردد، اگر بعد از درمان های خانگی علائم رفع نشد، به پزشک مراجعه کنید. شاید باید از روش های دیگری برای درمان استفاده گردد یا به یک متخصص گوش مراجعه کنید. اگر گوش تان مستعد فراوری جرم باشد، متخصص برای تان سمعک تجویز می نماید. به یاد داشته باشید که برای خارج کردن جرم گوش نباید از گوش پاک کن بهره ببرید؛ زیرا این وسیله، جرم را بیشتر در خلاف جهت و به سمت مجرا و پرده گوش فرو می برد.

بسیاری از افراد عوارض جانبی شستشوی گوش را تجربه می نمایند. این عوارض مانند عوارض اصلیِ ذکرشده در بالا جدی نیستند، اما می توانند سبب ناراحتی شوند. این عوارض شامل موارد زیر است:

سرگیجه موقت

ناراحتی یا درد در مجرای گوش

زنگ زدن یا وزوز گوش

این عوارض جانبی کوتاه مدت هستند و معمولا بعد از چند روز رفع می شوند. اگر به جای بهتر شدن احساس درد یا ناراحتی به مرور بیشتر شد یا علائم دیگری داشتید، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. اگر درد شدیدی را تجربه کردید، سریعا به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است این درد به دلیل سوراخ شدن پرده گوش یا آسیب های دیگر گوش ایجاد شده باشد.

چندین درمان جایگزین وجود دارد که می توان به جای شستشوی گوش از آن ها استفاده کرد. اگر هر یک از عوامل خطرساز ذکر شده در بالا را در خودتان می بینید، هیچ کدام از این روش ها را امتحان نکنید.

روغن های طبیعی

روغن زیتون، روغن بچه و روغن معدنی به عنوان رایج ترین درمان های جایگزین به جای شستشوی گوش استفاده می گردد. چند قطره روغن را درون مجرای گوش بریزید تا جرم نرم گردد. این روغن ها معمولا تحریک نماینده نیستند. بعداز اینکه روغن چند دقیقه در محل باقی ماند و گوش را خیس کرد، می توانید دراز بکشید و گوش تان را روی پارچه ای نرم قرار دهید تا روغن خارج گردد.

آب نمک

آب نمک هم می تواند به عنوان قطره گوش برای نرم کردن و ازبین بردن جرم گوش استفاده گردد. قبل از اینکه دراز بکشید تا آب نمک خارج گردد، اجازه دهید تا آب نمک به مدت 3 تا 5 دقیقه درون گوش باقی بماند. گوش و هر نوع جرمی را که در مجرای گوش خارجی وجود دارد، با پارچه ای نرم پاک کنید.

ترکیب ها و محلول ها

استفاده از اکسیژن پراکسید و مخلوطی از سرکه و الکل درمان جایگزینی است که می تواند برای ازبین بردن جرم گوش استفاده گردد. این مواد می تواند جرم گوش را نرم کند. این مواد معمولا به عنوان درمان ایمن و مؤثر استفاده می شوند، ولی با اینکه در این روش پرده گوش سالم می ماند، اما ممکن است برای برخی از افراد تحریک نماینده باشد.

به یاد داشته باشید که این نوع از درمان توصیه نمی گردد. در گذشته از شمع برای شستشوی گوش استفاده می کردند. در این روش، فردی یک جسم توخالی را به همراه شمعِ روشن به درون مجرای گوش وارد می کرد. از نظر تئوری، حرارت شعله یک فضای خلأ را ایجاد می نماید و سبب می گردد تا جرم گوش به شمع بچسبد. این روش مؤثر خطرناک است و می تواند سبب آسیب های بیشتر مثل انسداد مجرای گوش و سوراخ شدن پرده آن گردد. همچنین خطر سوختگی را به همراه دارد.

منبع: تبیان