چرم مشهد در راستا حرکت به سوی مد پایدار - مجله بوشهری ها

امروزه حفظ محیط زیست، مسأله ای است که فکر همه را به خود مشغول نموده و امروزه یکی از دغدغه های اصلی به حساب می­ آید.مفهوم توسعه پایداری (Sustainable development) ، به پایداری منابع زیست محیطی اشاره دارد که بر پایه مبانی مالی، اجتماعی و زیست محیطی بنا شده است.

کارخانه به عنوان یکی از واحدهای معتبر فراوریی کشور با فعالیت در بازارهای دنیای و داخلی یکی از برندهای شناخته شده در این صنعت به شمار می رود.

از آنجایی که صنعت مد و فراوری پوشاک از نظر زیست محیطی یکی از آلوده ترین صنعت های دنیا به حساب می­ آید، شرکت چرم مشهد در کوشش است فعالیت های خود را به سمت حفاظت از محیط زیست و پایداری پیش ببرد.

این مجموعه علاوه بر پیشتازی در عرصه فراوری محصولات چرمی بصورت موازی جایگاه ویژه ای را نیز در عرصه اشتغالزایی به خود اختصاص داده است. چراکه با توجه به رکود مالی، شرایط معیشتی مردم و تحریم های کشورهای غربی، چرم مشهد کما فی سابق تمام قد از سرمایه انسانی خود دفاع نموده و توانسته در امر اشغالزایی نقش مهمی را در کشور ایفا کند.

از دیگر اصول مهم تحقق شعار مد پایدار عادلانه و اخلاقی بودن (Fair and Ethical) است. چرم مشهد در این زمینه همیشه کوشش می­کند که علاوه بر حفظ محیط زیست، شرایط کار و حقوق کارکنان خود را بهبود ببخشد.

لازم به ذکر است، این مجموعه دارای بیش از 600 نفر پرسنل و 70 شعبه فعال و متمرکز در سراسر کشور است، که از این اندازه سرمایه انسانی 400 نفر نیروی متخصص و مجرب بصورت مستقیم در کارخانه چرم مشهد اشتغال دارند.

فرآیند فراوری محصول سازگار با محیط زیست در کارخانه چرم مشهد از مواد اولیه محصول، فراوری چرم، دباغی، رنگرزی و…شروع و تا بسته بندی نهایی ادامه می یابد به طوری که در فرایند فراوری این مجموعه کمترین آسیب به محیط زیست وارد می­شود.

چرم مشهد همیشه در سدد برطرف موانع و تقویت زیرساخت های چرخه تامین، فراوری و توزیع است. چراکه توجه به این موارد می تواند موجب پیشرفت در حوزه فراوری محصولات چرمی در کشور شده و راه ورود به عرصه دنیای را هموارتر سازد.

تامین چرم به عنوان یک پیش احتیاج اساسی برای فراوری منسوجات و محصولات چرمی، مستلزم وجود پوست خام مناسب و کافی است و عدم تامین این پیش احتیاج عملا باعث بروز اختلال در فرآیند فراوری خواهد شد.

امروزه رها سازی پوست دام یک تهدید زیست محیطی و مخرب به شمار میرود، چراکه این امر موجب افزایش چشمگیر دی اکسید کربن و گازهای گلخانه در محیط خواهد شد، کارخانه چرم مشهد به عنوان یکی برندهای شناخته در این صنعت با دارا بودن زنجیره تامین کامل فراوری چرم و محصولات چرمی (از ابتدا تا خاتمه) این تهدید بزرگ را به یک فرصت طلایی تبدیل و پوست حاصل از ذبح اسلامی حیواناتی که صرفا برای تامین گوشت پرورش داده شده اند را به محصولات مرغوب چرمی تبدیل می نماید.

کارخانه چرم مشهد همیشه با استفاده از چرم مرغوب در فراوری محصولات خود به یک مجموع در حال کوشش در این عرصه مبدل شده و از دیر باز تا به امروز فرآیند تبدیل پوست دام سنگین به چرم با کیفیت یا همان دباغی را بصورت کاملا تخصصی و مطابق با استانداردهای بین المللی و زیست محیطی انجام می دهد.

از گذشته تا به امروز روش ها و مواد گوناگونی برای دباغی پوست و فراوری چرم مرسوم بوده که می توان به دو روش رایج دباغی با مواد شیمیایی و دباغی با مواد گیاهی اشاره نمود.

دباغی با مواد گیاهی از روش های سنتی و کم خطرتر در صنعت چرم سازی به شمار می رود. چرم حاصل از این روش دارای ویژگی های خاص و منحصر به فرد خود است.

در بعضی موارد برای فراوری چرم مرغوب با انعطاف پذیری بالا و عایق بودن باید روش مدرن تری به نام دباغی با مواد شیمیایی بکار گرفته شود. در این روش استفاده از کروم به رایج ترین نوع دباغی با مواد شیمیایی تبدیل شده است.

از مزایای این نوع دباغی می توان به دوام آن در مقابل رطوبت، آب و گرما اشاره نمود. دوام پوست با دباغی کروم سه برابر بیشتر از دباغی با مواد گیاهی است، چرم هایی که با محلول کروم در کارخانه چرم مشهد دباغی می شوند بسیارنرم و راحت بوده و علاوه بر دارا بودن تنوع رنگی بالا با گذشت زمان نیز درخشش و دوام خود را از دست نمی دهند.

متاسفانه فرایند دباغی و چرم سازی، شامل ترکیبات شیمیایی معدنی و آلی است که می توانند به مرور زمان تاثیر مخربی را بر محیط زیست داشته باشند. مواد شیمیایی مورد استفاده در فراوری چرم باعث افزایش سطح BOD، COD و کل مواد جامد محلول در آب می شوند. بعلاوه در این فرآیند مقادیر بسیاری آب نیز استفاده می شود که نتیجه این امر متاسفانه ایجاد مقادیر زیادی آلاینده است.

فرایند فراوری چرم بیانگر این مطلب است که تقریبا در هر قسمت از فرآیند فراوری، از آب و مواد شیمیایی جهت فرآوری پوست استفاده می شود که این امر سبب ورود مواد زائد بسیاری به آب فرآوری می شود. بنابراین فاضلاب فراوریی این صنعت و مدیریت آن در کارخانه چرم مشهد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

فاضلاب فراوریی در این فرآیند به طور کلی دارای مواد معلق و چربی زیاد، بار آلی میانه و PH اسیدی و قلیایی است. با توجه به وجود مواد معلق بسیار زیاد همچون پشم و مو، چربی، گوشت،کروم، رسوب مواد معدنی مورد استفاده و... در این فاضلاب، تاسیسات زدایش این دسته از مواد و دفع آنها و بعلاوه تنظیم PH پساب و بازیافت کروم مصرفی یکی از موارد کلیدی در طراحی سیستم تصفیه در کارخانه چرم مشهد بوده است.

لازم به ذکر است، با توجه به اندازه آلودگی ناشی از پساب فرآیند دباغی، کارخانه چرم مشهد به عنوان یک برند دوستدار محیط زیست استفاده از روش های تصفیه پساب چرم سازی و بعلاوه استفاده از پکیج های تصفیه فاضلاب دباغی را الزامی دانسته و کلیه مراحل مختلف تصفیه شامل آشغالگیری با درام فیلتر، چربی گیری، ته نشین سازی اولیه، متعادل سازیPH، تصفیه هوازی، ته نشین سازی ثانویه و بازیافت مجدد کروم را در مجموعه خود اجرایی نموده است.

بعلاوه مجموعه چرم مشهد در راستای حرکت در راستا مد پایدار چندین سال است که اقدام به استفاده از دکمه ها و برچسب های دوستدار محیط زیست که به عنوان مثال از هسته میوه درخت نخل و پوست نارگیل تهیه شده است، در فراوری مانتو چرم و کت و کاپشن استفاده می نماید.