سلامت روان آتش نشانان فراموش نشود - مجله بوشهری ها

دکتر ناصر قاسم زاد در گفت وگو با خبرنگاران در این باره اظهار کرد: در مدیریت شغلی بحثی با عنوان استرس شغلی وجود دارد و معمولا از این مشاغل به عنوان مشاغل سخت و زیان آور یاد می گردد که شغل آتش نشان ها نیز یکی از این موارد است و بر اساس معیارهایی که سازمان های جهانی بهداشت، از بهداشت روانی و جسمانی کارکنان مشاغل سخت ارائه می نمایند، کشورها باید پروتکل های خاصی را در ارتباط با این مشاغل رعایت نمایند.

وی با بیان اینکه میزان ساعت کار نیروهای عملیاتی آتش نشانی یکی از این موارد است، گفت: با توجه به استرس زا بودن این مشاغل، کارکنان نباید ساعت کار زیادی داشته باشند و زمان بندی ساعت استراحت بین کار این افراد نیز باید مناسب باشد. درآمد این افراد نیز باید به اندازه ای باشد که آن ها مجبور نشوند به مشاغل دوم یا به انجام اضافه کاری های بیش از حد روی آورند.

قاسم زاد با تاکید بر اینکه مشاغل سخت به اندازه ای استرس زا هستند که انرژی روانی و جسمانی بسیاری از کارکنان می گیرند، گفت: تامین اجتماعی کارکنان مشاغل سخت شامل چند بخش است؛ یکی از این موارد امنیت مالی آن ها است، امنیت مالی این افراد یعنی میزان درآمد کارکنان باید جوابگوی هزینه های استاندارد شهر محل سکونت شان باشد. به عنوان مثال در حال حاضر در آمد کمتر از 9 میلیون تومان برای خانواده ای سه نفره مسائلی را ایجاد می نماید و یک آتش نشان نباید درآمدی کمتر از این مقدار داشته باشد.

این روانشناس در خصوص آسیب های روانی آتش نشانان نیز گفت: علاوه بر مسائل جسمی که آتش نشانان را تهدید می نماید، مواردی نظیر استرس، افسردگی، وسواس ایمنی، کاهش تاب آوری روانی و... آتش نشانان و حتی خانواده های آنان را تحت تاثیر قرار می دهد که ضروری است مرتبا در این خصوص تحت پایش قرار گیرند.

وی اضافه نمود: بحث دیگر در حوزه تامین اجتماعی این افراد بیمه سلامت آن ها است که باید جوابگوی بیماری های آن ها باشد. بنابراین این افراد و خانواده هایشان باید از مزایای بیمه ای مناسب نیز برخوردار باشند، تا اگر خدای نکرده در حین کار دچار مشکل جسمی یا حتی روحی شدند، برای درمانش دچار مسائل مالی نشوند.

این روانشناس با تاکید بر اینکه امنیت و ارتقای شغلی آتش نشانان نیز یکی دیگر از مواردی است که باید به آن توجه گردد، گفت: این افراد باید احساس نمایند که در سیستم کاری آن ها تشویق و ارتقا صحیح وجود دارد و کارشان دیده می گردد. یک آتش نشان باید بتواند برای آینده خود و خانواده اش امکانات رفاهی را پیش بینی کند و از این بابت نگرانی و استرسی نداشته باشد.

قاسم زاد با بیان اینکه باید برای این افراد دوره های مختلف ضمن خدمت برای مقابله با استرس و فشارهای کاری برگزار گردد، گفت: باید برای آتش نشانان دوره های خودیاری نیز گذاشته گردد و این آموزش ها در بازه های زمانی مختلف تکرار گردد. آموزش تنها نباید محدود به آموزش های اطفای حریق و نجات گردد و گرچه این آموزش ها کافی است، اما سلامت روان آتش نشانان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

این روانشناس با تاکید بر اینکه جای توجه به بهداشت روان آتش نشانان در برنامه ریزی های اجرا شده خالی است، تاکید نمود: با وجود اینکه به نظر می رسد شهرداری از امکانات خوبی با عنوان شرکت شهر سالم برخوردار است، اما شهرداری تهران هیچ اقدامی در این زمینه برای آتش نشانان خود انجام نداده یا حداقل اقدامات اجرا شده بسیار محدود بوده است. بنابراین باید در نظر گرفت که پایداری خدمات مشاغل سخت احتیاجمند بازسازی جسمی و روحی افراد و حمایت روانی آن ها است.

وی با بیان اینکه در مراحل اولیه استخدام این افراد بعضی تست های اولیه در زمینه بهداشت روان انجام می گردد، گفت: این تست ها باید در روزهای عادی سال هم انجام گردد و تحت پوشش بیمه و رایگان باشد.

این روانشناس با بیان این که شادابی و سرحال بودن آتش نشانان نکته بسیار مهمی است، گفت: در دوره ای شاهد بودیم که در مشاغل سختی مثل اورژانس و آتش نشانی معین بود روح جدیدی تزریق شده است، اما متاسفانه رها شدند. تغییرات متعدد مدیریت های شهرداری در سنوات اخیر را باید لحاظ کرد و اینکه چنین مشاغل سختی نباید به راحتی دچار تغییر شوند؛ چراکه بسیاری از قوانین قبلی با تغییر مدیران تغییر می نمایند. به عنوان مثال در زمان فعالیت یکی از مدیران سیستم های درمانی، رسیدگی، پاداش وجود داشت اما پس از تغییر مدیر به هر دلیلی این اقدامات حذف شد.

قاسم زاد با بیان اینکه باید بتوانیم از روش های آکادمیکِ روز جامعه جهانی، امید به زندگی، اشتغال و خدمت را در آتش نشانان زنده نگه داریم، گفت: به نظر می رسد باید پروتکل های کاری و حمایتی برای مشاغل سختی مثل آتش نشان ها تنظیم شوند و مدیران خود را موظف بدانند تا در مدیریت های جدید نیز آن را اجرا نمایند. این پروتکل باید مناسب با شرایط جامعه به روز رسانی گردد و امید به زندگی را نزد این افراد بالا برد. با معین این پروتکل که رفاه، امنیت های مالی، شغلی، بیمه ای و بهبود روند رشد جامعه را در نظر می گیرد می توان تغییرات مثبتی ایجاد کرد.

وی با اشاره به استقرارهای سازمان آتش نشانی در سطح شهر هم گفت: من با این استقرارها موافق نیستم، این افراد در این استقرارها فرصتی برای استراحت ندارند، این سازمان به ایستگاه های بیشتری احتیاج دارد که حتی می تواند موقت باشد. این اقدام چهره شهر را بحران زده می نماید و مشاهده بعضی موارد بهداشت روانی مردم را هم به هم می زند و ما باید به بهداشت روان بچه ها و نوجوانان هم دقت کنیم. اگر استدلال این استقرارها برای رسیدن زودتر به محل حادثه است، باید پایگاه های موقتی را به همراه امکانات برای آتش نشانان ایجاد کرد. نمی توان توقع داشت که فرضا یک آتش نشان ساعت ها روی جایگاه یک خودروی امدادی در آماده باش نشسته باشد و بعد هم اگر حادثه ای رخ داد بهترین عملکرد را داشته باشد.