9 تأثیر اندوه ناشی از سوگ روی سلامتی و نحوه مقابله با آن - مجله بوشهری ها

تأثیرات غم و اندوه روی سلامت جسم

پزشکان سوگ و غم و اندوه را به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می نمایند. در بیشتر موارد، اندوه از نوع حاد است که 6 تا 12 ماه طول می کشد و به تدریج برطرف می گردد. با این حال، ممکن است برخی از افراد نوع مزمن آن را تجربه نمایند که برای بیش از 12 ماه ادامه می یابد.

مرگ کسی که دوستش دارید پایه و اساس وجود شما را تکان داده و روی فکر و بدن تان تأثیر می گذارد. از مهم ترین مسائلی که ممکن است بعد از این حادثه تجربه کنید می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. مسائل خواب

غم و اندوه روی خواب تأثیر منفی دارد، به طوری که ممکن است به سختی به خواب بروید، در طول شب از خواب بیدار شوید یا حتی بیش از حد بخوابید.

بی خوابی فرد غمگین را از مزایای خواب خوب شبانه محروم می نماید. کمبود خواب می تواند روی ظاهر فرد هم تأثیر بگذارد، برای مثال باعث پف آلود شدن صورت و چشم ها گردد. از سوی دیگر، غالباً کمبود خواب ناشی از غم و اندوه بر عملکرد شناختی و فشار خون تأثیر می گذارد.

اگرچه خواب کافی و باکیفیت برای حفظ عملنمودهای بدن لازم است، اما خوابیدن بیش از حد هم در شما حس سستی و بی حالی ایجاد می نماید و انرژی بدن را کاهش می دهد. خواب پناهگاهی است که یاری می نماید به طور موقت غم و اندوه خود را فراموش کنید. با این حال اگر فرد غمگین و سوگوار بیش از حد بخوابد، ممکن است بعد از بیدار شدن احساس شادابی کمتری داشته باشد.

2. تضعیف سیستم ایمنی

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد غم و اندوه می تواند تأثیر مخربی روی توانایی بدن برای مبارزه با بیماری ها و عفونت ها داشته باشد، به خصوص اگر برای مدت طولانی ادامه پیدا کند.

3. افزایش التهاب

وقتی سیستم ایمنی چیزی را به عنوان تهدید شناسایی می نماید نسبت به آن واکنش نشان می دهد که این واکنش به طور طبیعی باعث التهاب و تورم بافت های بدن می گردد. اما اگر التهاب برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، عوارض آن از فوایدش بیشتر می گردد.

اعتقاد بر این است که التهاب مزمن در بروز بیماری های قلبی، آرتریت (بیماری های مفصلی)، دیابت، آسم و احتمالاً سرطان نقش دارد. شواهد موجود نشان می دهد که غم و اندوه با التهاب مرتبط است و هر چقدر این احساس منفی شدیدتر باشد، التهاب هم جدی تر و بیشتر خواهد بود.

4. افزایش هورمون کورتیزول

وقتی یکی از عزیزان خود را از دست می دهید، ممکن است تا 6 ماه اندازه ترشح هورمون کورتیزول یا هورمون استرس بیشتر از حد طبیعی باشد. اگر سطح کورتیزول برای مدت طولانی بالا باقی بماند، ممکن است به بیماری قلبی یا پرفشاری خون مبتلا شوید.

5. مسائل گوارشی و تغییر وزن

اندوه یا سوگواری روی عادات غذا خورن تأثیر می گذارد و به علت افزایش هورمون های استرس به بروز مسائل گوارشی مانند یبوست، اسهال، معده درد، زخم های گوارشی، حالت تهوع و حتی سندرم روده تحریک پذیر (IBS) منجر می گردد.

مشکل دیگری که ممکن است با آن روبرو شوید، تغییر وزن است. در طی روزها، هفته ها و ماه های پس از مرگ یک عزیز، بسیاری از مردم دچار اضافه وزن می شوند. ورزش نکردن، پرخوری، غذا خوردن در بیرون از خانه و افزایش مصرف غذاهای ناسالم همگی می توانند در تغییر وزن نقش داشته باشند. عامل مؤثر دیگر انزواطلبی و دوری از کسانی است که ممکن است بتوانند فرد را به پیروی از عادات غذایی سالم تشویق نمایند.

برخی از افراد هم وقتی غمگین هستند اشتهای خود را از دست می دهند، کمتر غذا می خورند یا اصلاً چیزی مصرف نمی نمایند. علاوه بر این وقتی فردی فوت می نماید، در چند روز اول ممکن است نزدیکان او به علت مشغله زیاد برای برگزاری مراسم تدفین یا مراجعه اقوام و دوستان غذا خوردن را فراموش نمایند یا نظم وعده های غذایی آن ها به هم بخورد.

6. درد، ناراحتی یا بیماری

اندوه به علت افزایش هورمون های استرس می تواند به بروز مسائلی مثل سردرد یا میگرن، درد قفسه سینه، احساس سنگینی در اندام ها، گردن درد، کمردرد، درد مفاصل و درد عضلانی منجر گردد.

استرس از دست دادن یکی از عزیزان و غم و اندوه متعاقب آن سیستم ایمنی بدن را سرکوب می نماید و شما را در معرض ابتلا به انواع ویروس ها و عفونت ها قرار می دهد. علاوه بر این، التهاب بدن را افزایش داده و باعث بدتر شدن علائم بیماری های مزمن می گردد.

7. افزایش ضربان قلب

غم و اندوه جدی می تواند به علت اضطراب یا افزایش هورمون کورتیزول تا 6 ماه ضربان قلب را بالا نگه دارد که این امر ممکن است به بروز مسائل قلبی منجر گردد.

8. سندرم قلب شکسته

از دست دادن ناگهانی همسر یا سایر نزدیکان احساسات را تحریک می نماید و به وسیله افزایش هورمون های استرس باعث درد شدید قفسه سینه و بروز مسائل تنفسی می گردد. در این شرایط ممکن است بخشی از قلب وظایف خود را به درستی انجام نداده و برای مدتی قادر به پمپاژ خون نباشد. علائم سندرم قلب شکسته می تواند مانند حمله قلبی باشد، اما معمولاً به قلب آسیب نمی رساند یا باعث مسدود شدن شریان ها نمی گردد و در بیشتر موارد طی چند روز یا چند هفته بهبود می یابد.

9. مختل شدن فعالیت های روزمره

گاهی اوقات، اندوه به صورت علائم جسمی مثل بی قراری، عرق کردن دست ها یا پاها، گزگز یا بی حسی اندام ها، خشکی دهان، لرزش، تنگی نفس و افزایش علائم آلرژی بروز می نماید. وجود این علائم می تواند رسیدگی به فعالیت های عادی و روزمره را سخت کند. برای مثال، ممکن است فرد به علت خستگی یا عصبی بودن قادر به انجام وظایف عادی خود نباشد.

راه های مقابله با تأثیرات غم و اندوه ناشی از سوگ

متأسفانه، هیچ روشی برای از بین بردن اثرات غم و اندوه ناشی از سوگ یا جلوگیری از بروز آن ها وجود ندارد. اندوه یک واکنش طبیعی و لازم است که در پاسخ به مرگ یک عزیز رخ می دهد و بیشتر افراد با گذشت زمان شاهد کاهش اثرات جسمی آن خواهند بود. البته ممکن است استفاده از دارو بتواند به تسکین برخی از علائم، از جمله علائم گوارشی یاری کند. اگر علائم جسمی سوگ غیرقابل تحمل و شدید بودند یا با گذشت زمان فروکش نکردند، حتماً با پزشک مشورت کنید.

مهم ترین کاری که می توانید هنگام روبروه با غم و اندوه انجام دهید، خودمراقبتی و توجه به نیازهای شخصی است. بسیاری از اثرات جسمی اندوه از بی توجهی به بدن و تمرین عادت های سالم ناشی می گردد. راهکارهای زیر به شما یاری می نمایند که در شرایط سخت از خودتان مراقبت کنید:

1. بدن خود را هیدراته نگه دارید

از مصرف نوشیدنی های الکلی بپرهیزید و در طول روز اندازه زیادی آب بنوشید. الکل به عنوان یک دیورتیک (ادرارآور) عمل نموده و باعث کم آبی بدن می گردد.

2. ورزش کنید

اگر قبل از این حادثه به طور منظم ورزش می کردید، تا حد امکان این کار را ادامه دهید و اگر سبک زندگی شما بی تحرک بوده است، سعی کنید هر روز به تنهایی یا همراه با یکی از دوستان خود قدم بزنید یا دوچرخه سواری کنید. ورزش کردن کیفیت خواب را افزایش می دهد، برخی از مسائل عضلانی را برطرف می نماید و روحیه شما را بهبود می بخشد.

3. غذاهای سالم و مغذی بخورید

غم و اندوه می تواند اشتها را تحت تأثیر قرار داده و غذا خوردن را سخت کند. اگر برنامه صبحانه، ناهار و شام شما مختل شده است، برای خوردن چند وعده غذای کم حجم تر در طول روز برنامه ریزی کنید. علاوه بر این، غذاهای مصرفی شما باید حاوی مواد اولیه سالم و مغذی باشند. اگر برای خرید مواد غذایی وقت و انرژی ندارید، از یکی از نزدیکان یا دوستان خود بخواهید که این کار را برایتان انجام دهد.

4. استراحت کنید

معمولاً سوگواری الگوهای خواب طبیعی را مختل می نماید، اما در این شرایط استراحت کردن اهمیت زیادی دارد. پس سعی کنید تا حد امکان طبق یک برنامه منظم بخوابید و بیدار شوید.

برای اینکه خواب بهتری داشته باشید، استفاده از تلویزیون، کامپیوتر یا گوشی موبایل را در ساعات پایانی شب به حداقل برسانید، اتاق خود را تاریک نگه دارید و حداقل از سه ساعت قبل از خواب از مصرف نوشیدنی های کافئین دار بپرهیزید. فعالیت های آرامش بخش مثل دوش گرفتن، مطالعه کتاب و تمرینات تنفسی هم می توانند به بهبود کیفیت خواب یاری نمایند.

5. برنامه ریزی کنید

برنامه ریزی برای آینده و مشغول ماندن هم می تواند به کاهش اثرات غم و اندوه یاری کند. توجه به زمان حال و در لحظه زندگی کردن فکر شما را از غم و اندوه دور می نماید.

کلام پایانی

مردم غم و اندوه را فقط در سطح عاطفی تجربه نمی نمایند، بلکه ممکن است اثرات آن را روی جسم خود هم احساس نمایند. گاهی اوقات مشاهده علائم جسمی سوگ نگران نماینده است، اما باید بدانید که آن ها یک بخش طبیعی از روند سوگواری هستند و بسیاری از این علائم به تدریج و با گذشت زمان برطرف می شوند. اما اگر باعث آسیب جدی شدند یا برای مدت طولانی ادامه پیدا کردند، حتماً با پزشک مشورت کنید.

این مطلب صرفا جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.

منابع: webmd, verywellmind