مشهد، عناصر تعلیمی مهم ترین رگه فکری ادبیات کودک و نوجوان است - مجله بوشهری ها

به گزارش خبرنگاران از مشهدمقدس، سلسله نشست های تخصصی ادبیات کودک و نوجوان و گرافیک و تصویرسازی به همت گروه هنری سه نقطه و با حمایت حوزه هنری خراسان رضوی برای نخستین بار عصر امروز در مشهد برگزار گردید.

جعفر بهروان تصویرگر و طراح گرافیک در این نشست گفت: ناشر، تصویرگر، صفحه آرا یا طراح گرافیک و مدیر هنری مهم ترین افراد دخیل در فراوریات تصویرگری هستند.

وی اضافه کرد: مدیر هنری نباید صرفاً واسطه ای بین سفار ش دهنده و تصویرگر باشد؛ از سوی دیگر در جریان فراوری محصول، یک مدیر هنری نظراتش را بر تصویرگر و صفحه آرا تحمیل نمی نماید بلکه ضمن حفظ استقلال عمل آنها، همچون یک مربی، تیم را راهنمایی می نماید.

بهروان اظهار داشت: برخورداری از سلیقه بصری، آشنایی با تصویرگری، گرافیک و ادبیات، آگاهی از سبک ها و فراوریات جدید و غیره از مهم ترین ویژگی ها و مهارت های ضروری برای یک مدیر هنری است که نقش مهمی در کیفیت محصول نهایی دارد.

در ادامه رویا یداللهی موسس کارگروه ادبیات کودک دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه ادبیات کودک همیشه از نوع ادبیات تعلیمی است گفت: حال این سوال مطرح می گردد که چه چیزی و چه موضوعی برای کودک مناسب است؟ براساس نظریه های موجود در این زمینه دو نوع اندیشه رمانتیک و خردگرا مطرح است.

یداللهی ادامه داد: اندیشه رمانتیک، کودک را از جنس طبیعت می داند بدین معنا که هنوز ساختار دنیا انسانی را نپذیرفته و معصوم، ساختارگریز و بی تجربه است. اما اندیشه خردگرا معتقد است بهترین کار برای کودک این است که عقلانیت عظیمسال را بپذیرد و ما عظیمسالان باید برای ورود به اجتماع به او یاری کنیم که بر این اساس می توان گفت پاسخ سوال، جایی ما بین این دو اندیشه واقع شده است.

وی با تاکید بر اهمیت ادبیات نوجوان، توضیح داد: در این مرحله، کودکی تقریبا به سرانجام رسیده و فرد با دو احساس متضاد روبه رو است؛ احساس میل به ماندن در بهشت کودکی و دیگری اشتیاق ورود به اجتماع،کسب قدرت و ساختن هویت خود؛ این نگرش های مختلف در نوع تصویرسازی و نگارش آثار برای این رده سنی تاثیرگذار است.

محمدجواد مهدوی عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد در این نشست با بیان اینکه عنوان ادبیات علمی تخیلی نخستین بار توسط هوگو گرنسبک در سال 1926 مطرح شده است، به تعریف مفاهیم ادبیات، تخیل و علم در این ژانر پرداخت.

وی توضیح داد: تخیل در ادبیات علمی تخیلی بدون حد و مرز نیست و باید همچون داستان های ژول ورن، ریشه در یافته های علمی،شبه علمی و یا فناوری داشته باشد چرا که اگر از این حد بگذرد، وارد وادی ادبیات فانتزی یا وحشت می گردد .

مهدوی اظهار داشت: حیات فرا زمینی، حمله بیگانگان، سفرهای اکتشافی به سیاره ها و کهکشان های دیگر، دنیا های موازی، سفر در زمان، سرانجام دنیا و... مهم ترین مضامین ادبیات علمی تخیلی است.

این نویسنده، درباره تاریخچه ادبیات علمی تخیلی در ایران گفت: داستان کیکاووس در شاهنامه فردوسی را که سودای پرواز دارد و برای اینکار چند عقاب را به تختی می بندد، می توان اولین نمونه داستان علمی تخیلی در تاریخ ادبیات ایران دانست. در دوره معاصر نیز می توان از کتاب رستم در قرن بیست و دوم اثر عبدالحسین صنعتی زاده و داستان سین گاف لام لام صادق راهنمایی نام برد.

زهرا عباسی، عضو کارگروه ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه فردوسی در این نشست با بیان اینکه رنگ، خط، بافت و شکل ابعادی هستند که به یک تصویر، ماهیت می بخشند، گفت: بطور کلی برخورداری از احساس و حرکت، توجه به ویژگی های معنایی رنگ ها در تصاویر، داشتن ارتباط معنایی با متن، یاری به افزایش سواد بصری کودک و درک او از زیبایی، توجه به جزئیات تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی داستان و غیره از مهم ترین ویژگی های یک تصویر خوب در ادبیات کودک و نوجوان است.

وی اضافه کرد: علاوه بر این موارد، تصویر مناسب هر گروه سنی باید ویژگی های خاص خودش را داشته باشد برای مثال برای رده سنی یک تا سه سال استفاده از تصاویر ساده و تا حد امکان عظیم، پرهیز از تضادهای شدید رنگی، عدم استفاده از ریزه کاری ها و نداشتن بار منفی باید مورد توجه قرار گیرد.

عباسی یاری به درک اعداد و کلمات، خیال انگیزی در عین واقع گرایی و توجه به بار تربیتی آموزشی روانشناسی و فرهنگی را از خصوصیات تصویر مناسب برای بچه ها چهار تا شش دانست و اظهار داشت: تصاویر نباید بیش از حد بچه گانه باشد؛ بچه ها دوست دارند آنچه در کتاب ها می بینند از نقاشی های خودشان بهتر و جلوتر باشد.

عضو کارگروه ادبیات کودک ونوجوان دانشگاه فردوسی ادامه داد: استفاده نسبی از غلو تصویری، ترکیبات رنگی پیچیده تر و عناصر ریز نقش در فضای خالی برای سنین 7 تا 9 سال و تصاویر تفکر برانگیز، خلاقانه و الهام بخش و وجود تضاد و تناقض های تصویری برای رده سنی 10 تا 12 سال مناسب است.

عباسی توضیح داد: غلبه متن بر تصویر و استفاده از شیوه های مختلف طراحی و عکاسی در کتاب ضمن رعایت اصول و قواعدی مثل تناسب نورپردازی ترکیب بندی و زاویه دید و پویایی در رشد قوه تخیل از مواردی است که در تصاویر کتاب های نوجوانان مدنظر است.

در نهایت، سلسله نشست های تخصصی ادبیات کودک و نوجوان و گرافیک و تصویرسازی با پرسش و پاسخ و گفتگو حضار به سرانجام رسید.

ح