رویه های متعدد مالیاتی نشان از بی برنامه گی و نبود قوانین خوب دارد - مجله بوشهری ها

مهدی پازوکی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران در این زمینه می گوید: درآمدهای دولت در حوزه نفت به شدت کاهش یافته و صادرات نفت به زیر 300 هزار بشکه در روز رسیده است. طبق این درآمد به اجبار بودجه بدون احتساب یا با حداقل تأثیر درآمدهای نفتی بسته شده است. دولت در تلاش است تا درآمدهای مالیاتی خود را افزایش دهد و در مقابل مردم به خصوص فعالان مالی می کوشند ثابت کنند استعداد پرداخت مالیات آن ها اندک است.

او در پاسخ به اینکه دولت با چه تدبیری می خواهد به هدف خود برسد؟ می گوید: تأمین مالی مخارج حکومت از منشأ مالیات بر فعالیت های مالی و استقلال بودجه از درآمدهای نفتی چند دهه است که همواره بر روی کاغذ و شفاهی مورد تاکید سیاست گذار بوده است؛ اما وجود درآمدهای نفتی سهل الوصول تا به امروز اجازه نداده است که این تاکید در چارچوب برنامه ای منسجم و اندیشیده شده شکل عملیاتی به خود بگیرد.

پازوکی می گوید: دولت مجبور است که بخشی از درآمد و کسری بودجه خود را از طریق مالیات و گمرک تأمین کند؛ اما هنوز قواعد و قوانین منسجم و مشخصی درباره مالیات ستانی وجود ندارد. برای همین یک روز از مالیات بر سپرده می گویند، از مالیات هنرمندان، معافیت مالیاتی، مالیات بر ماشین و ویلای لوکس تا مالیات مناطق آزاد و مناطق ویژه.

او ادامه می دهد: همه این ها نشان از تشتت آرا، بی برنامه گی و عدم وجود قوانین خوب و کارآمد در حوزه مالیات ستانی دارد. اگر مجموعه حاکمیت به دنبال افزایش درآمد مالیاتی و قطع وابستگی بودجه عمومی به درآمدهای نفتی است باید حتماً به دنبال وضع قوانین، مقررات و سیاست گذاری خوب در این حوزه باشد.

او تاکید می کند: این روزها که موعد طرح بودجه سال آینده در مجلس و تصویب آن است، پیشنهادهایی درباره اخذ مالیات مطرح می شود که به نظر می رسد بیش از آنکه حاصل یک چارچوب فکری رشد محور، اقتصاد کارآمد و قوانین خوب باشد، حاصل گردش دغدغه دولت برای تأمین درآمد خود است. اینکه تنها دغدغه دولت تأمین مالی مخارج خود در سال آینده است و توجهی به اثرات ماندگار این سیاست ها بر تغییر رفتار عامل های مالی ندارند.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه می دهد: وقتی دولت از وضع مالیات بر خانه و ماشین لوکس حرف می زند، تکلیف کسانی که همین ویلای لوکس را در خارج از کشور خریداری می کنند یا در کشور ترکیه یا گرجستان سرمایه گذاری می کنند چیست؟ رویه های نادرست درنهایت به فرار سرمایه می انجامد.

او تاکید می کند: یکی از مهم ترین برنامه های دولت باید از بین بردن معافیت مالیاتی باشد؛ معافیت مالیاتی به معنای هدفمند شدن معافیت ها است.

به گفته پازوکی برای از بین بردن معافیت ها قانون نیاز است؛ البته دولت برای لغو معافیت ها مالیاتی لایحه ای را آماده می کند و امیدواریم در این مجلس بررسی و تصویب شود. یکی از بحث های اصلاح ساختار بودجه این است که مالیات به منبع پایدار درآمد دولت تبدیل شود. مثلاً مالیات بر مجموع درآمد خانوار حتماً می تواند ما را یک قدم به عدالت مالیاتی نزدیک کند اما این ها زمانی می تواند محقق شود که کل اقتصاد ایران مالیات دهد نه 40 درصد اقتصاد کشور.

پازوکی تاکید می کند: به نظر من اگر دولت سازمان دهی وصول مالیات را اصلاح کند و از دستاوردهای نظام مالیاتی جهان توسعه یافته استفاده کند، قطعاً درآمد مالیاتی بیشتر خواهد شد. البته من با افزایش نرخ مالیات مخالف هستم. افزایش نرخ مالیاتی در شرایط فعلی باعث شدت یافتن رکود می شود. باید حتماً رویه های مالیاتی ثابت باشد، نه اینکه سلیقه ای برخورد شود.

او ادامه می دهد: ما اگر بتوانیم از دستاوردهای سیستم مالیاتی کشورهای عضو اتحادیه اروپا استفاده کنیم به نظر می رسد مسائل تمام می شود. باید از تکنولوژی ها برای رصد درآمدها استفاده کنیم. باید سیستمی طراحی کنیم و در این سیستم شفافیت معنادار باشد.

او تصریح می کند: امیدواریم با طراحی سیستم جامع مالیاتی و بازنگری در قانون مالیاتی با استفاده از اهرم شفافیت اطلاعاتی، تکنولوژی اطلاعات و تجربه های قبلی، سعی کنیم پایه مالیاتی را گسترش دهیم و جلوی فرار مالیاتی را بگیریم تا معافیت مالیاتی به صفر برسد. در ضمنً باید رویه های دقیق و منسجمی بر نظام مالیاتی حاکم باشد؛ همه باید بر اساس درامد خود مالیات دهند اما با رویه منسجمف دقیق و شفاف؛ اگرچه معتقد هستم سرمایه گذاری در مناطق محروم برای چند سال باید از مالیات معاف باشد اما همه معافیت ها باید در قانون به طور دقیق عنوان شود تا با آن به صورت سلیقه ای برخورد نشود.